بر اساس آخرين نتايج تحقيقات وزارت بهداشت، تهران و گيلان بالاترين و سيستان و بلوچستان پايين‌ترين سن اميد به زندگي را دارند.
اميد به زندگي يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي توسعه سلامت محسوب مي‌شود و مي‌توان آن‌را متوسط عمر افراد كشور محسوب كرد.

اعظم دخت رحيمي، مسئول اداره جمعيت وزارت بهداشت در مورد اين آمار به همشهري توضيح مي‌دهد: اميد به زندگي را مي‌توان ميزان متوسط سال‌هايي که انتظار مي‌رود يک فرد در يک کشور به آن عمر برسد، تعريف کرد.

وي مي‌افزايد: آمارگيري‌ كه‌ در سال‌ 57انجام‌ گرفت‌، اميد به‌ زندگي‌ مردم ‌ايران‌ را 57 سال‌ نشان داد اما طبق آخرين بررسي غير رسمي وزارت بهداشت در سال 82، سن اميد به زندگي در مردان به 70 و در زنان به 73 سال رسيده است.

وي در پاسخ به سوال همشهري در مورد انتشار آخرين گزارش سن اميد به زندگي به تفكيك استان‌هاي كشور، مي‌گويد: طبق آمارهايي كه بر اساس سرشماري مركز آمار ايران اعلام
مي شود، وزارت بهداشت با انجام محاسبات رياضي سن اميد به زندگي را تعيين و اعلام مي كند، اما به دليل اينكه آمار آخرين مرگ و مير در كشور هنوز از سوي مركز آمار ارسال نشده، ما قادر نخواهيم بود كه ميزان سن اميد به زندگي را به تفكيك استان‌ها اعلام كنيم.

وي آخرين آمارها در اين مورد را مربوط به سال 75 مي‌داند، كه بر اساس آن، بالاترين ميزان اميد به زندگي مربوط به تهران و گيلان و پايين ترين مربوط به سيستان و بلوچستان است.

البته بر اساس آخرين گزارش غير رسمي وزارت بهداشت، تحليل شاخص‌هاي توسعه انساني مبتني بر جنسيت در استان‌هاي كشور در سال 82 نشان مي‌دهد كه متوسط اميد به زندگي زنان در كشور 70.4 سال بوده در حالي‌كه متوسط اميد به زندگي مردان در همان سال برابر 67.6 سال بوده‌ است.

همين آمارهاي غير رسمي مي‌گويد كاهش‌ شاخص‌ مرگ‌ و ميركودكان‌ زير 5 سال‌ از 115 مورد مرگ‌ در هزار تولد به‌ 34 مورد رسيده‌است‌، شاخص‌ مرگ‌نوزادان‌ از بدو تولد تا يك‌ سالگي‌ از 400 نفر به 5.18 نفر كاهش‌ يافته‌ و ميزان مرگ‌ و مير مادران‌ ناشي‌ از عوارض‌بارداري‌ نيز از 237 مورد در هر هزار تولد به 5.35 درصد كاهش‌ يافته‌ است.

درسال 82 در تمام استان‌ها بدون استثنا ميزان اميد به زندگي زنان بيشتر از اميد به زندگي مردان بوده است.

بيشترين فاصله اميد به زندگي بين مردان و زنان، مربوط به استان‌هاي فارس با 2.3 سال، آذربايجان شرقي 2.2 سال، مازندران 2.1 سال و بوشهر 2 سال بوده و كمترين اختلاف فاصله در استان‌هاي كهگيلويه و بويراحمد با 0.3 سال، لرستان با 0.8 سال، سيستان و بلوچستان با 0.8 سال و خراسان با 0.9 سال بوده ‌است، در حالي‌كه متوسط كشوري اختلاف اميد به زندگي زنان و مردان 2.8 سال است.

رحيمي مي‌افزايد: مهم‌ترين عامل اثر گذار بر روي كاهش يا افزايش سن اميد به زندگي، مرگ‌و‌مير نوزادان و كودكان زير يك و 5 سال است.

وي وضعيت ايران را نسبت به كشورهاي منطقه مطلوب ارزيابي كرده و مي‌گويد: ميانگين سن اميد به زندگي در كشورهاي توسعه يافته در زنان 84.6 و در مردان 78.6 سال است و دركشورهاي توسعه نيافته در زنان 67 سال و در مردان 65 سال است كه متوسط اين سن در كل جهان، 72 سال براي مردان و 76 براي زنان اعلام شده است.

مسئول اداره جمعيت وزارت بهداشت با بيان اين‌كه پيش بيني مي شود براي 43 سال آينده (يعني سال 2050 ميلادي) سن اميد به زندگي در ايران، در زنان به 81.8 و در مردان به 76 سال برسد،  علت پايين تر بودن سن اميد به زندگي مردان نسبت به زنان را حوادث كار، سكته، بيماري هاي قلبي عروقي وتصادفات اعلام كرده و مي‌گويد: بر اساس آخرين نتايج تحقيقات وزارت بهداشت، 15.7 درصد از اميد به زندگي مردان و 17.5 درصد از اميد به زندگي زنان ايراني به علت ناتواني جسماني از دست مي‌رود؛ طوري‌كه اميد به زندگي توأم با سلامت براي مردان ايراني 56.1 و براي زنان ايراني 59.1 سال است.

آمار سازمان جهاني بهداشت چه مي‌گويد

گفته‌هاي مسئول اداره جمعيت در حالي است كه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني از ارزيابي كيفي نظام سلامت ايران، شاخص اميد به زندگي در مردان ايراني 67 سال است و در زنان 71 سال است.

بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت كه بر مبناي اطلاعات سال 2005 ميلادي منتشر شده است، احتمال مرگ براي گروه مردان در سنين 15 تا 60 سالگي 180 در هزار نفر جمعيت در سال است و همين شاخص براي زنان در اين مقطع سني112 در هزار نفر جمعيت است.

بر اساس اين گزارش ميزان مرگ و مير كودكان زير 5 سال در ايران هم 36 مرگ در هر هزار نفر جمعيت و همين شاخص براي اطفال 31 مرگ در هزار نفر جمعيت برآورد شده است.

در همين گزارش اشاره شده است كه ميزان مرگ و مير نوزادان در ايران در سال 2004 معادل 19 در هزار تولد زنده و ميزان مرگ و مير مادران نيز در همين سال 76 در هر هزار تولد زنده است.

سازمان بهداشت جهاني در اين گزارش همچنين اعلام كرده است كه با وجود شيوع بيماري ايدز در ايران به ميزان 133نفر در هر 100هزار نفر جمعيت، ميزان مرگ و مير ناشي از ايدز در ايران 2 نفر به ازاي هر 100 هزار نفر جمعيت در سال است، همچنانكه ميزان مرگ و مير ناشي از سل در ايران 2.7 نفر به ازاي هر 100 هزار نفر جمعيت برآورد شده است.

در اين گزارش، ميزان مرگ و مير وابسته به سن براي بيماريهاي غير واگير در ايران 742 نفر، ميزان مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلب و عروق وابسته به سن 466 نفر، مرگ و مير وابسته به سن ناشي از سرطان 113 نفر و ميزان مرگ و مير ناشي از حوادث در ايران نيز 113 نفر به ازاي هر 100 هزار نفر جمعيت ارزيابي شده است.

براساس همين گزارش، اميد به زندگي در ژاپن در سال  ۲۰۰۴ ميلادي  ۸۲ سال بوده است كه بالاترين حد در جهان شمرده مي‌شود و در نقطه مقابل ژاپن، اميد به زندگي در كشور زيمبابوه در حد  ۳۶سال است كه در پايين‌ترين سطح در ميان  ۱۹۲كشور عضو اين سازمان قرار دارد.

در اين ميان، كشور ما رتبه 133 را دارد و بر پايه اين گزارش، در همين سال اميد به زندگي در كشور افغانستان و ۲۶ كشورآفريقايي به كمتر از  ۵۰ سال رسيده است..

اعظم دخت رحيمي، مسئول اداره جمعيت وزارت بهداشت، با اشاره به اينكه سن اميد به زندگي، يكي از شاخص‌هاي توسعه انساني به شمار مي رود، مي‌گويد: افزايش اين سن بر روي توسعه كشورها نقش بسزايي دارد و بر روي مجموع عواملي كه براي رشد كشورها مورد نياز است اثر مي گذارد و از وظايف بخش سلامت اندازه‌گيري شاخص‌هاي سلامت در كشور و ارائه توزيع آنها در ابعاد اجتماعي و جغرافيايي براي انجام مداخله‌هاي هدفمند براي گروه‌هاي خاص جمعيتي و برنامه‌ريزي‌هاي منطقه است.

اين در حالي است كه به گفته كارشناسان، ما در كشورمان براي بديهي‌ترين چيزها آمار مشخص و قابل استنادي نداريم و بين آمارهاي غير رسمي و آمارهاي اعلام شده از سازمان هاي رسمي تفاوت‌هاي فاحشي وجود دارد.

به نظر مي‌رسد حداقل در مورد آمارهاي مربوط به سلامت مردم، بايد اهتمام بيشتري وجود داشته‌باشد.